مذاکرات ژنو روز جمعه، ۳۰ خردادماه، بین چند قدرت اروپایی و جمهوری اسلامی بدون رسیدن به نتیجه مشخصی پایان یافت.
وزیر امور خارجه ایران در ژنو با دیپلمات‌های ارشد اروپایی در مورد بحرانی که بر نگرانی‌ها در مورد برنامه هسته‌ای این کشور متمرکز است، به گفت‌وگو پرداخت. این اتفاق یک هفته پس از آن روی داد که این اختلاف دیرینه به جنگ بین اسرائیل و ایران تبدیل شد.
وزیر خارجه بریتانیا در جمع‌بندی ساعت‌ها مذاکره در روز جمعه ۳۰ خرداد بین دیپلمات‌های ارشد اروپایی و همتایان ایرانی‌شان گفت که اروپایی‌ها «مایل به ادامه بحث‌ها و مذاکرات جاری با ایران» هستند.
دیوید لَمى، وزیر امور خارجه بریتانیا، گفت که اروپایی‌ها در مذاکرات ژنو روشن کرده‌اند که ایران «نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد». همزمان یوهان وادهپول، وزیر امور خارجه آلمان، مذاکرات با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، را «بسیار جدی» توصیف کرد.
در همین رابطه رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، کایا کالاس، گفت: در گفت‌وگوهای خود با وزیر خارجه ایران در مورد ادامه مذاکرات و مذاکره بر سر موضوعاتی دیگر علاوه بر موضوع هسته‌ای به توافق رسیدیم.
وزیر خارجه فرانسه نیز گفت که اروپا مصرانه از ایران خواسته است برای پایان دادن به حملات اسرائیل «بدون معطلی» مذاکره کند.
ژان نوئل بارو افزود: عراقچی آمادگی دارد که بر سر پرونده هسته‌ای و موضوعات دیگر بحث‌ها را ادامه دهیم.
متن بیانیه سه کشور اروپایی و رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا
وزیران امور خارجه فرانسه، آلمان و بریتانیا، به همراه نماینده عالی اتحادیه اروپا، روز جمعه، ۳۰ خرداد، با همتای ایرانی خود در ژنو دیدار کردند.
آنها نگرانی‌های جدی خود را در مورد تشدید تنش‌ها در خاورمیانه ابراز کردند و بر تعهد راسخ خود به امنیت اسرائیل تأکید کردند. آنها دیدگاه خود را مبنی بر اینکه همه طرف‌ها باید از اتخاذ اقداماتی که منجر به تشدید بیشتر تنش در منطقه می‌شود، خودداری کنند و به طور فوری از طریق مذاکره راه‌حلی بیابند تا اطمینان حاصل شود که ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نمی‌کند.
وزیران سه کشور اروپایی و نماینده عالی اتحادیه اروپا نگرانی‌های دیرینه خود را در مورد گسترش برنامه هسته‌ای ایران، که هیچ هدف غیرنظامی معتبری ندارد، و نقض تقریباً تمامی مفاد برجام، تکرار کردند. آنها راه‌های رسیدن به یک راه‌حل مذاکره‌شده برای برنامه هسته‌ای ایران را مورد بحث قرار دادند و بر فوریت این موضوع تأکید کردند.
وزیران سه کشور اروپایی و نماینده عالی اتحادیه اروپا تمایل خود را برای ادامه بحث در مورد تمام مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای ایران و مسائل گسترده‌تر ابراز کردند.
آنها حمایت کامل خود را از مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ابراز کردند و ایران را تشویق کردند تا با آژانس مطابق با تعهدات قانونی خود و با توجه به آخرین گزارش آژانس در مورد اجرای تعهدات پادمان در ایران، به طور کامل همکاری کند.
آنها از ادامه بحث‌ها حمایت کردند و از تلاش‌های مستمر ایالات متحده برای یافتن یک راه‌حل مذاکره‌شده استقبال کردند. آنها تمایل خود را برای دیدار مجدد در آینده ابراز کردند.
هشدار عراقچی پس از مذاکرات ژنو
وزیر امور خارجه ایران، پس از گفت‌وگو با وزرای خارجه سه کشور اروپایی و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ژنو گفت: «مادامی که حملات اسرائیل ادامه دارد با هیچ طرفی مذاکره نخواهیم کرد».
وی تأکید کرد که برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است و تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد.
عباس عراقچی افزود: ما از ادامه گفت‌وگوها با سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا حمایت می‌کنیم و برای برگزاری دیدار دیگری در آینده نزدیک آماده‌ایم.
کانال تلگرامی عباس عراقچی در مطلبی نخستین دور گفت‌وگوها را «با رویکردی محترمانه و جدی» توصیف کرد که دربرگیرنده دیدگاه‌های همه طرف‌ها بود.
به گفته وزیر خارجه ایران برخی مطالب مطرح‌شده «می‌توانند شفاف‌تر شوند تا راه را برای دیپلماسی بگشاید. آنچه مورد تأکید قرار گرفت، این بود که تنها با توقف تجاوز می‌توان مسیر دیپلماسی را بر اساس فرایندی صادقانه گشود».
این نخستین مذاکره رو در رو بین مقام‌های غربی و ایرانی از زمان آغاز حمله اسرائیل به خاک ایران بود.
عراقچی پیش از این نشست گفت که ایران تا زمانی که اسرائیل به حملات خود به ایران ادامه دهد، «هیچ چیزی برای گفت‌وگو» با ایالات متحده ندارد.
دیوید لمى، وزیر امور خارجه بریتانیا، پیش از این مذاکرات گفت که «اکنون در ظرف دو هفته آینده فرصتی برای دستیابی به یک راه‌حل دیپلماتیک وجود دارد».
او پس از دیدار با مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا و استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در مذاکره با ایران، به ژنو سفر کرده بود.
بیشتر در این باره: جنگ اسرائیل و ایران؛ ترامپ می‌گوید هدفش «یک پایان واقعی» است نه آتشبسرئیس جمهوری آمریکا در حال بررسی این موضوع است که آیا ورود آمریکا به جنگ جاری ضرورت دارد یا نه. او روز چهارشنبه گفت که در دو هفته آینده تصمیم خواهد گرفت که آیا ارتش آمریکا مستقیماً در این جنگ دخالت کند یا خیر، با توجه به "شانس قابل توجه" برای از سرگیری مذاکرات بر سر برنامه هسته‌ای تهران.
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، پیشتر گفته بود که دیپلمات‌های اروپایی، یک «پیشنهاد جامع، دیپلماتیک و فنی برای مذاکره» را به ایران ارائه خواهند کرد.
اسرائیل می‌گوید که حملات هوایی خود را با هدف جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای انجام داده است.
ایران و ایالات متحده در مورد احتمال یک توافق دیپلماتیک جدید بر سر برنامه اتمی تهران در حال مذاکره بودند، اگرچه ترامپ ادعا کرده است که عملیات اسرائیل پس از یک مهلت ۶۰ روزه که او برای مذاکرات تعیین کرده بود، انجام شده است.
عباس عراقچی درست قبل از دیدار با دیپلمات‌های اروپایی، حضور کوتاهی در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در ژنو نیز داشت. او در سخنرانی خود گفت که «حملات اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای، جنایات جنگی بزرگی است» و اصرار داشت که «ما حق داریم و مصمم هستیم که از تمامیت ارضی، حاکمیت ملی و امنیت خود با تمام قوا دفاع کنیم».
ایران مدت‌هاست که اصرار دارد برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است، اگرچه این تنها کشوری بود که بدون داشتن سلاح هسته‌ای، اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد غنی می‌کرد، که تنها یک گام فنی و کوتاه از سطح تسلیحاتی ۹۰ درصدی فاصله داشت.
سه کشور اروپایی نقش مهمی در مذاکرات بر سر توافق هسته‌ای اصلی سال ۲۰۱۵ بین ایران و قدرت‌های جهانی ایفا کردند. اما آنها بارها تهدید کرده‌اند که در صورت عدم بهبود همکاری ایران با ناظر هسته‌ای سازمان ملل متحد، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تحریم‌هایی را که تحت این توافق لغو شده بود، دوباره اعمال خواهند کرد.
وزیر امور خارجه آلمان اذعان کرد که سال‌ها تلاش برای کاهش نگرانی‌ها در مورد احتمال توسعه سلاح هسته‌ای توسط ایران نتیجه نداده است، اما گفت که اکنون ارزش دارد که صحبت کنیم.
یوهان وادهپول در یک پادکست که توسط رادیو و تلویزیون ام‌دی‌آر منتشر شد، گفت: «اگر آمادگی جدی و شفاف از سوی ایران برای خودداری از این [مسیر] وجود داشته باشد، آنگاه یک فرصت واقعی برای جلوگیری از تشدید بیشتر این درگیری وجود دارد و برای آن هر گفت‌وگویی معنا دارد».
وادهپول گفت که مقامات آمریکایی «نه تنها می‌دانند که ما این مذاکرات را انجام می‌دهیم، بلکه تا حد زیادی با انجام این کار موافق هستیم - بنابراین فکر می‌کنم ایران اکنون باید بداند که باید این مذاکرات را با جدیت و اطمینان جدیدی انجام دهد».
وادهپول قبل از سفر به ژنو در روز جمعه تأکید کرد که "اکنون نوبت ایران است."
ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، روز پنجشنبه تلفنی با روبیو صحبت کرد.
یک مقام دیپلماتیک فرانسوی که مجاز به صحبت علنی در مورد این موضوع نبود، به آسوشیتدپرس گفت که بارو اهداف نشست ژنو را با جزئیات شرح داد و روبیو «تأکید کرد که ایالات متحده در هر زمان آماده برقراری ارتباط مستقیم با ایرانی‌ها است».
در همین حال، ارتش اسرائیل روز جمعه اعلام کرد که نبرد این کشور با ایران، که اکنون وارد هفته دوم خود شده است، «طولانی» خواهد بود.
ایال زمیر، رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل، یک پیام ویدئویی خطاب به اسرائیلی‌ها گفت: «ما باید برای یک مبارزه طولانی آماده باشیم».
زمیر گفت: «ما وارد پیچیده‌ترین کارزار در تاریخ خود شده‌ایم تا تهدیدی با این عظمت را از بین ببریم». او افزود: «این کارزار هنوز به پایان نرسیده است. اگرچه ما به دستاوردهای مهمی رسیده‌ایم، اما روزهای دشواری در پیش است».