رئیسجمهور ایالات متحده در تازهترین اظهارات خود در مورد جنگ اسرائیل علیه ایران میگوید توقف جنگ برای فراهم کردن زمینۀ مذاکرات مستقیم با ایالات متحده «بسیار دشوار» خواهد بود.
دونالد ترامپ در سخنان روز جمعه ۳۰ خرداد در عین حال تأکید کرد که اسرائیل در تلاش برای از بین بردن برنامه هستهای ایران «خوب عمل میکند».
این اظهارات در زمانی بیان میشود که عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، روز جمعه به همتایان اروپایی خود در مذاکرات ژنو گفت تا زمانی که اسرائیل به عملیات نظامی خود ادامه دهد، ایران مستقیماً با آمریکا مذاکره نخواهد کرد.
وزاری خارجه آلمان، بریتانیا و فرانسه و نیز رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مذاکرات خود با عباس عراقچی بر بازگشت بلافاصلۀ تهران به مذاکرات هستهای با واشینگتن اصرار داشتند و آن را راهی برای پایان جنگ جاری با اسرائیل دانستند.
اما دونالد ترامپ روز جمعه در جمع خبرنگاران گفت: «فکر میکنم انجام درخواست [توقف جنگ] در حال حاضر بسیار دشوار باشد. اگر کسی در حال بردن است، انجام این کار کمی دشوارتر از زمانی است که در حال باختن است».
رئیسجمهور آمریکا افزود: «ما آماده هستیم، مایلیم و توانایی آن را داریم [که با ایران مذاکره کنیم]، و ما با ایران پیش از این صحبت کردهایم. خواهیم دید چه اتفاقی میافتد».
ترامپ در عین حال گفت «بسته به شرایطی که پیش بیاید، ممکن است» از آتشبس حمایت کند، اما تأکید کرد که آتشبس ممکن است قابل دستیابی نباشد، چون اسرائیل «از نظر جنگ خوب عمل میکند و ایران کمتر خوب عمل میکند».
نشست عباس عراقچی در ژنو با دیپلماتهای ارشد اتحادیه اروپا، فرانسه، بریتانیا و آلمان نخستین تعامل حضوری بین ایران و قدرتهای غربی از زمان آغاز جنگ اسرائیل و ایران بود.
این نشست یک روز پس از آن برگزار شد که ترامپ اعلام کرد ظرف «دو هفته آینده» در مورد حمله به برنامه هستهای ایران تصمیم خواهد گرفت و در را به روی راهحل دیپلماتیک باز گذاشت.
اتحادیه اروپا، بریتانیا، فرانسه و آلمان قبل از این نشست با دولت ترامپ هماهنگی کردند، اما رئیسجمهور آمریکا اعتنای چندانی به تلاشهای دیپلماتیک اروپاییها نکرد.
دونالد ترامپ در این باره اظهار داشت: «ایران نمیخواهد با اروپا صحبت کند. آنها میخواهند با ما صحبت کنند. اروپا نمیتواند در این مورد کمکی بکند».
نشست دو ساعته در ژنو با ایرانیها در روز جمعه هیچگونه پیشرفتی در عرصه دیپلماسی به همراه نداشت و هیچیک از طرفین پیشنهاد جدیدی ارائه نکردند.
به گفته دیپلماتهای اروپایی، این مذاکرات بهعنوان یک تعامل اولیه توصیف شد و طرفین توافق کردند که هفته آینده دوباره دیدار کنند.
دیپلماتهای اروپایی به سایت خبری آکسیوس گفتند که به نظر میرسید ایرانیها نسبت به مذاکرات قبلی، بیشتر به بحث در مورد محدودیتها در برنامه هستهای خود و همچنین طیفی از مسائل غیر هستهای تمایل داشتهاند.
به گفته دیپلماتها، عباس عراقچی به وزرای اروپایی گفت که ایران مایل است غنیسازی اورانیوم خود را به روشی مشابه توافق هستهای سال ۲۰۱۵ که ترامپ در سال ۲۰۱۸ ایالات متحده را از آن خارج کرد، محدود کن؛ اما روشن کرد که ایران با درخواست ایالات متحده برای غنیسازی صفر موافقت نخواهد کرد.
وزیران خارجه اروپایی از وزیر خارجه ایران خواستند که مستقیماً با دولت ترامپ تعامل داشته باشد و پیشنهاد کردند که نمایندگان ایالات متحده در مذاکرات آینده حضور داشته باشند - اما دیپلماتها گفتند که عباس عراقچی با این مخالفت کرد.
اگرچه وزیر امور خارجه ایران از زمان آغاز جنگ، ارتباط مستقیمی با ویتکوف داشته است، اما او در ژنو بار دیگر تأکید کرد که تا زمانی که حملات اسرائیل ادامه داشته باشد، ایران با ایالات متحده مذاکره نخواهد کرد.
شبکه خبری انبیسی نیوز که مصاحبهاش در روز جمعه، چند ساعت پس از مذاکره بین وزیر امور خارجه ایران و همتایان بریتانیایی، فرانسوی و آلمانیاش در ژنو انجام شد، از عباس عراقچی پرسید: آیا فکر میکند دیپلماسی در ظرف دو هفته میتواند راهحلی بیابد؟
وزیر خارجه ایران پاسخ داد که مهلت دو هفتهای ترامپ ممکن است فقط یک بهانه باشد. او افزود: «شاید حمله از قبل برنامهریزی شده بود و آنها فقط به مذاکرات برای پوشش دادن [این حمله] نیاز داشتند».
عباس عراقچی اضافه کرد: «ما دیگر نمیدانیم چگونه میتوانیم به آمریکا اعتماد کنیم. کاری که آنها انجام دادند، در واقع خیانت به دیپلماسی بود».
در همین حال، وزیر امور خارجه اسرائیل در مصاحبه با شبکه «اناچکی» ژاپن گفت: «من شخصاً معتقد نیستم که ایران به دنبال راهحل [دیپلماتیک] است. ایران در تلاش است تا جامعه جهانی را فریب دهد».
گیدئون سعار گفت کسی که در این میان نمیتواند طرف اعتماد و اطمینان باشد، ایران است.
دیپلماتهای اروپایی میگویند که در طول نشست ژنو برای ایران این مسئله را روشن ساختند که زمان برای دستیابی به یک راهحل دیپلماتیک رو به پایان است.
عباس عراقچی روز شنبه در نشست سازمان همکاری اسلامی در استانبول سخنرانی کرد و در حاشیه آن به رایزنیهای دیپلماتیک خود ادامه داد.
بهگفته دیپلماتها، او قرار است روز دوشنبه به مسکو سفر کند تا با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، دیدار و دربارۀ جنگ گفتوگو کند.